IPTV چیست و چگونه کار می‌کند؟ + راهنمای جامع خرید IPTV

ترکیب راحتی زندگی و پیشرفت سریع اینترنت باعث شده که تماشای محتوایی که در حال پخش از تلویزیون است دیگر کافی نباشد. امروزه هر کسی می‌تواند با یک گوشی و در لحظه به هر محتوایی که دلش می‌خواهد دسترسی پیدا کند.

در این دنیای جدید شبکه‌های تلویزیونی هم باید کاری می‌کردند که از این قافله عقب نمانند. اینجا بود که IPTV متولد شد. در ادامه به این خواهیم پرداخت که IPTV چیست و چگونه می‌توان از آن استفاده کرد. همچنین به این خواهیم پرداخت که قبل از خرید IPTV باید چه نکاتی را بدانید و به چه مواردی دقت کنید.

در این مقاله به این سوالات پاسخ خواهیم داد:

• IPTV چیست و چگونه کار می‌کند؟
• VOD چیست و چه تفاوتی با IPTV‌ دارد؟
• برای خرید IPTV بهتر است چه نکاتی را رعایت کرد؟
• OTT چیست و چه شباهت و تفاوتی با IPTV دارد؟
• و … .

 IPTV چیست؟

از نقطه نظر بیننده، IPTV به معنای ساده یعنی تماشای تلویزیون از بستر اینترنت به جای تماشای آن از طریق امواج رادیویی. و این یعنی هر جایی که امکان دسترسی به اینترنت وجود داشته باشد می‌توان تلویزیون تماشا کرد و دیگر مانند گذشته به آنتن محدود نیستیم.

اصطلاح IPTV مخفف عبارت Internet Protocol Television و به معنی تلویزیون مبتنی بر پروتکل اینترنتی است.

از طرفی با IPTV دیگر به صفحه‌ی تلویزیون هم محدود نیستیم و روی هر دستگاه الکترونیکی که بتوان با آن به اینترنت متصل شد می‌توان تلویزیون تماشا کرد.

اما مهم‌ترین تغییری که IPTV‌ نسبت به تلویزیون معمولی ایجاد کرد این است که قابلیت انتخاب را به بیننده داد، به این معنی که با IPTV لازم نیست که کاربر هر محتوایی را درست در لحظه‌ای که پخش می‌شود تماشا کند و بعدا به آن محتوا دسترسی نداشته باشد، بلکه این کاربر است که انتخاب می‌کند در لحظه چه محتوایی را تماشا کند. در ادامه بیشتر به این موضوع خواهیم پرداخت.

تلویزیون سنتی چه تفاوتی با IPTV دارد؟

به طور کلی تفاوت‌های IPTV با تلویزیون معمولی را می‌توان در موارد زیر جمع‌بندی کرد:

• نمایشگر (تلویزیون، لپتاپ و …) تصاویر را به جای آنتن و از طریق امواج رادیویی از طریق اینترنت دریافت می‌کند.
• با IPTV دیگر به صفحه‌ی تلویزیون محدود نیستیم و می‌توانیم روی هر صفحه‌ی نمایشی که امکان وصل شدن به اینترنت داشته باشد تلویزیون تماشا کنیم.
• هنگام استفاده از IPTV انتخاب محتوا برای تماشا از یک کانال در اختیار بیننده است و او می‌تواند از بین انواع محتوای یک کانال انتخاب کند.

مهم‌ترین تفاوت IPTV با تلویزیون سنتی در راحتی و امکان انتخاب و آزادی است که مصرف‌کننده‌ی نهایی هنگام تعامل با تلویزیون دارد.

 

برای استفاده از IPTV چه ابزارهایی نیاز است؟

برای استفاده از IPTV همان طور که بالاتر هم به آن اشاره شد مهم‌ترین نیاز داشتن اینترنت و به دنبال آن وسیله‌ای است که بتواند به اینترنت متصل شود.

گرچه می‌توان روی لپتاپ، تبلت و موبایل هم تلویزیون تماشا کرد ولی قطعا بهترین وسیله برای استفاده از IPTV صفحه‌ی بزرگ و باکیفیت تلویزیون است. خوشبختانه تقریبا همه در خانه یک تلویزیون دارند. اما هر تلویزیونی نمی‌تواند به اینترنت وصل شود.

به صورت کلی برای استفاده از IPTV روی تلویزیون دو راه وجود دارد:

• ارتقا به یک تلویزیون هوشمند (Smart TV): تلویزیون‌های جدید که به آنها تلویزیون‌های هوشمند هم گفته می‌شود از قبل امکان اتصال به اینترنت و استریم محتوا از آن را دارند. در نتیجه می‌توان روی آن‌ها از IPTV تماشا کرد.
• خرید یک اندروید باکس: در صورتی که تلویزیون شما هوشمند نباشد و نمی‌خواهید هزینه‌ی بالایی برای تعویض و هوشمند کردن آن بپردازید می‌توانید یک اندروید باکس با قیمتی بسیار پایین‌تر تهیه کنید و سپس با خرید IPTV‌ به وسیله اندروید باکس آن را تماشا کنید.

برای آشنایی بیشتر: اندروید باکس چیست؟

 

 IPTV چگونه کار می‌کند؟

گرچه بالا گفتیم که از دید بیننده نحوه کار IPTV راحت است و مثل تماشای تلویزیون از طریق اینترنت به جای آنتن و ماهواره است، ولی از طرف پخش‌کننده این تفاوت خیلی هم ساده نیست.

پخش‌کننده محتوا که همان صاحب کانال است به یک سیستم پیچیده و پیشرفته برای ذخیره محتوا، پخش همزمان آن در اینترنت و یک رابط کاربری مناسب برای استفاده کاربران نیاز دارد.

به طور کلی وقتی کاربری درخواست تماشای یک برنامه را می‌کند، پخش‌کننده IPTV باید چند کار انجام دهد:

• ابتدا باید فایل ویدیویی آن برنامه را به فرمتی که قابل پخش و انتقال از طریق اینترنت باشد انکود کند،
• سپس باید این فایل ویدیویی را به گونه‌ای رمزگذاری کند که تنها افرادی که هزینه اشتراک را پرداخت کرده‌اند بتوانند آن را تماشا کنند،
• اگر برنامه رایگان باشد و در صورت نیاز، تعدادی تبلیغ در محتوا جایگذاری کند،
• این فایل ویدیویی را به صدها یا هزاران فردی که از طریق اینترنت خواهان تماشای آن هستند استریم کند.

حال این پخش‌کننده برای انجام تمام این کارها به زیرساخت‌های زیادی برای ذخیره و پخش محتوا و پهنای باند کافی برای استریم محتوا با بالاترین کیفیت ممکن نیاز خواهد داشت. 

این در حالی است که در تلویزیون‌های سنتی تنها کاری که پخش‌کننده محتوا باید انجام می‌داد پخش برنامه از طریق امواج الکترومغناطیسی بود. گیرنده هم می‌توانست از طریق آنتن یا دیش‌های مختلف این امواج را دریافت کند و به صورت همزمان برنامه‌ای که در حال پخش بود را تماشا می‌کرد.

اما در IPTV این مصرف‌کننده نهایی است که انتخاب می‌کند چه برنامه‌ای در هر لحظه تماشا کند.

 

انواع مختلف IPTV چیست؟

به طور کلی از زمان پیدایش IPTV‌ تا به امروز تکنولوژی‌های مختلفی به آن اضافه شده است که می‌توان آن‌ها را در سه دسته‌ی زیر خلاصه کرد.

ویدیوی درخواستی (VOD)

معروف‌ترین فرمت IPTV ویدیوی درخواستی یا Video on Demand است. همان طور که از نام آن مشخص است در VOD کاربر می‌تواند هر محتوایی را که بخواهد در لحظه انتخاب و تماشا کند.

از بهترین نمونه‌های آی پی تی وی با فرمت VOD‌ می‌توان نتفلیکس و دیزنی پلاس را در دنیا و فیلیمو را در ایران نام برد. برای استفاده از این سرویس‌ها کاربر باید یک اکانت داشته باشد و هزینه اشتراک ماهیانه آن‌ها را پرداخت کند تا بتواند به محتوای آن‌ها که شامل هزاران فیلم و سریال است دسترسی داشته باشد.

هنگام استفاده از VODها کاربر باید اپلیکیشن آن را در تلویزیون، لپتاپ یا موبایل باز کند و محتوای مورد علاقه‌ی خود را انتخاب و به راحتی تماشا کند.

پخش زنده‌ی IPTV

پخش زنده‌ی IPTV شبیه تلویزیون سنتی عمل می‌کند به این معنی که محتوا از طریق اینترنت به صورت زنده پخش می‌شود و کاربر می‌تواند به صورت زنده آن را تماشا کند.

از این روش بیشتر توسط کانال‌های خبری و پخش زنده‌ی رویداد‌های ورزشی استفاده می‌شود.

تایم شیفت (Time-shifted IPTV)

قابلیت تایم شیفت در IPTV چیزی شبیه VOD است با این تفاوت که در این حالت محتوا تا زمانی محدود که معمولا در حد چند هفته است در دسترس است و سپس از دسترس خارج می‌شود. 

این فرمت IPTV بیشتر برای این استفاده می‌شود که به بینندگان اجازه دهد به محتوایی که به تازگی پخش شده است دسترسی داشته باشد.

 

نحوه خرید IPTV و استفاده از آن در ایران

اگر می‌خواهید از IPTV استفاده می‌کنید به برخی پیش‌نیازها نیاز خواهید داشت که در ادامه این بخش به تفصیل آن‌ها را بررسی خواهیم کرد.

خرید IPTV – سخت‌افزار

اولین چیزی که قبل از خرید IPTV برای استفاده از آن نیاز خواهید داشت سخت‌افزار مناسب است. منظور از سخت‌افزار ابزاری است که برای تماشای محتوا از طریق IPTV نیاز دارید.

• اولین موردی که برای تماشای IPTV نیاز دارید، یک اتصال مطمئن اینترنت با سرعت مناسب است. سعی کنید اینترنت شما حداقل 8 مگابیت یا بیشتر سرعت داشته باشد تا بتوانید محتوا را با کیفیت قابل قبولی تماشا کنید.

برای داشتن اتصال خوب اینترنت باید دو چیز کیفیت خوبی داشته باشد: یکی ISP که از آن سرویس اینترنت خود را می‌خرید و یکی هم مودمی که در خانه استفاده می‌کنید.

• دومین سخت‌افزاری که برای استفاده از IPTV نیاز دارید، تلویزیونی است که امکان اتصال به اینترنت و نصب اپلیکیشن را داشته باشد.

اگر تلویزیونی که اکنون در خانه دارید یک تلویزیون هوشمند است کارتان راحت‌تر است چون تلویزیون شما هم امکان اتصال به اینترنت و هم امکان نصب اپلیکیشن مورد نیاز را خواهد داشت.

اما اگر تلویزیون شما هوشمند نیست یا باید تلویزیون خود را تعویض کنید که کار پرهزینه‌ای است؛ چون ممکن است تلویزیون شما کیفیت تصویر بالایی داشته باشد و فقط هوشمند نباشد.

کار دیگری که می‌توانید بکنید و از لحاظ اقتصادی هم به صرفه‌تر خواهد بود خرید اندروید باکس است که تلویزیون شما را هوشمند کند و تمام امکانات تلویزیون‌های هوشمند را به آن اضافه کند.

خرید IPTV – نرم افزار

دومین چیزی که برای استفاده از IPTV به آن نیاز دارید، برخی پیش‌نیازهای نرم‌افزاری است که در ادامه با جزییات توضیح خواهیم داد.

• اولین موردی که برای خرید IPTV و استفاده از آن روی تلویزیون نیاز خواهید داشت کلاینت یا اپلیکیشنی است که بتوانید از آن برای دریافت محتوای IPTV استفاده کنید.

برخی از این اپلیکیشن‌ها رایگان هستند و می‌توانید بدون هزینه از آن‌ها استفاده کنید. ولی برخی از این اپلیکیشن‌ها دوره‌ای معمولا 7 روزه برای استفاده رایگان دارند ولی بعد از این دوره باید هزینه‌ی اشتراکی برای استفاده از آن‌ها پرداخت کنید. 

از نمونه‌های رایگان این اپلیکیشن‌ها می‌‌توان MixApp TV و از نمونه‌های پولی‌ آنها می‌توان به NET IPTV اشاره کرد.

• دومین چیزی که برای استفاده از IPTV به آن نیاز خواهید داشت خرید اکانت IPTV است. 

برای دسترسی به لیست کانال‌ها و محتواهای مختلف نیاز دارید از فروشنده‌ای معتبر یک اکانت IPTV بخرید و با وارد کردن M3U8 یا اطلاعات کاربری که فروشنده در اختیار شما قرار می‌دهد در یکی از اپلیکیشن‌هایی که بالا به آن‌ها اشاره کردیم از IPTV استفاده کنید.

معیارهای سنجش بهترین سرویس IPTV

قبل از خرید IPTV برای سنجش کیفیت آن بهتر است موارد زیر را بررسی کنید:

• تعداد کانال‌ها: هر کدام از سرویس‌های IPTV تعداد محدودی کانال در اختیار خریداران قرار می‌دهند و بدیهی است که هر چقدر تعداد این کانال‌ها بیشتر باشد بهتر خواهد بود.
• داشتن سرویس VOD: هنگام خرید IPTV یکی از نکاتی که بهتر است به آن توجه کنید این است که آیا کانال‌های این سرویس تنها قابلیت پخش زنده را دارند و یا سرویس‌های VOD‌ مانند نتفلیکس و دیزنی پلاس هم از طریق آن قابل دسترسی هستد یا نه.

اگر امکان دسترسی به سرویس VOD در آن وجود داشته باشد طبیعیتا این سرویس ارزش بسیار بالاتری خواهد داشت.

• وضعیت دسترسی از اینترنت: یکی از نکات مهمی که قبل از خرید IPTV‌ حتما باید به آن توجه کنید این است که آیا می‌توان با اینترنت ایران به آن دسترسی داشت یا باید از ابزارهای دور زدن محدودیت‌های اینترنت استفاده کرد.

اگر سرویس با اینترنت عادی کار نکند کار بسیار سختی پیش روی خود خواهید داشت چون استفاده از ابزارهای دور زدن فیلترینگ روی تلویزیون کار بسیار سختی است.

• کیفیت پشتیبانی: یکی دیگر از نکاتی که قبل از خرید IPTV بهتر است بررسی کنید این است که آیا فروشنده پشتیبانی مناسبی دارد و اگر هنگام استفاده از سرویس دچار مشکلی شدید آیا به او دسترسی خواهید داشت یا نه.
• کیفیت پخش محتوا: آخرین نکته‌ی مهمی که هنگام خرید IPTV باید به آن دقت کنید کیفیت تصویری است که سرویس می‌تواند به شما بدهد. چون حتی اگر تلویزیون شما 4K باشد و اینترنت شما هم توانایی استریم با این کیفیت را داشته باشد ولی سرویس IPTV که شما می‌خرید توانایی ارائه این کیفیت را نداشته باشد در این صورت نمی‌توانید با کیفیت 4K آن را تماشا کنید.

 

نت باکس، بستری مناسب برای استفاده از IPTV

اگر برای استفاده و خرید IPTV به دنبال ابزاری برای هوشمند کردن تلویزیون خود هستید، اندروید باکس نت باکس می‌تواند تمام این کارها را برای شما انجام دهد و چند قابلیت دیگر را هم علاوه بر آن به شما ارائه دهد.

با نت باکس می‌توانید به راحتی اپلیکیشن‌های لازم برای استفاده از IPTV را به راحتی و از استور اختصاصی آن یعنی نت استور دانلود کنید و با خرید اکانت IPTV آن را تماشا کنید.

نت باکس می‌تواند تا کیفیت تصویر 6K را هم پشتیبانی کند و از این بابت هم نگرانی نخواهید داشت.

علاوه بر این با خرید نت باکس می‌توانید از طریق سرویس‌های اختصاصی آن یعنی فیلم لند و موزیک لند بدون محدودیت و خرید اشتراک به انواع فیلم و سریال خارجی و موسیقی‌های ایرانی و خارجی دسترسی داشته باشید.

تاریخچه‌ی IPTV

تا اوایل دهه‌ی 1990 میلادی امکان پخش برنامه‌های تلویزیون از طریق سیم‌های مسی تلفن وجود نداشت. حداقل پهنای باند لازم برای انتقال تصویر تلویزیون دیجیتال حدود 200 مگابیت بر ثانیه بود و این مقدار بیش از 2000 برابر ظرفیت سیم‌های مسی تلفن آن زمان بود.

اما دو پیشرفت مهم تکنولوژیک در اواسط دهه‌ی نود زمینه بوجود آمدن IPTV را بوجود آوردند: یکی تکنولوژی DCT‌ و دیگری تکنولوژی ADSL. تکنولوژی DCT‌ پهنای باند لازم برای انتقال تصویر تلویزیون را تا حدود 2 مگابیت بر ثانیه کاهش داد و از طرفی ADSL هم پهنای باند قابل انتقال از طریق سیم مسی را تا 2 مگابیت افزایش داد.

اصطلاح IPTV اولین بار در سال 1995 با تاسیس شرکت Precept Software ابداع شد. اما اولین سرویس IPTV را شرکت مخابراتی US West با نام TeleChoice در سال 1998 در فینیکس و آریزوانا و با استفاده از فناوری VDSL افتتاح کرد. 

بعد از آن در همین سال اولین سرویس پخش زنده‌ی تلویزیونی در بستر اینترنت توسط AudioNet شروع به کار کرد. پیشرفت‌های بعدی به سرعت یکی بعد از دیگری به وقوع پیوستند و به مرور کشورهای بیشتر و کمپانی‌های مختلفی از IPTV برای پخش محتوای تلویزیون در بستر اینترنتی استفاده کردند.

یکی از معروف‌ترین سرویس‌های IPTV‌ که Prism نام داشت در سال 2010 کار خود را بعد از مدتی تست شروع کرد و توانست به موفقیت‌های خوبی دست پیدا کند.

از سال 2007 و با موفقیت بزرگ نتفلیکس با فعالیت در قالب OTT و VOD و تولید محتوای اورجینال IPTVها وارد سطح جدید و جذاب‌تری شدند. 

 

OTT چیست و چه تفاوتی با IPTV دارد؟

OTT که مخفف عبارت Over-the-top است به هر سرویس استریم محتوا گفته می‌شود که محتوا را در بستر اینترنت منتشر می‌کند. 

نام OTT از آنجا می‌آید که در آن محتوا از طریق یک پلتفرم یا مدیوم دیگر منتقل می‌شود.

OTTها هم پلتفرمی برای دور زدن محدودیت‌های تلویزیون‌های سنتی هستند که از طریق امواج و کابل در دسترس بودند. در OTT هم کاربر کنترل کاملی بر محتوایی که تماشا می‌کند دارد.

احتمالا با این توضیحات گیج شده‌اید که با این توضیحات پس تفاوت OTT با IPTV در چیست و آیا این دو یکی هستند.

 

تفاوت OTT و IPTV

IPTV کمی سن بیشتری از OTT دارد و اصلی‌ترین تفاوت این دو در نحوه انتقال محتواست. عموما OTT داده‌ها را از طریق اینترنت معمولی انتقال می‌دهد ولی در IPTV از یک شبکه‌ی اختصاصی و کنترل‌شده مانند WAN استفاده می‌شود. دلیل این کار هم امکان پخش محتوا با کیفیت بالاتر است.

اما نکته اینجاست که در سال‌های اخیر مرز بین IPTV و OTT بیش از پیش باریک شده است و این دو را تقریبا می‌توان یکی دانست. در واقع می‌توان OTT را زیرمجموعه‌ای از IPTV تعریف کرد که رفته رفته تفاوت بین آن‌ها کمتر شده است.

امروزه وقتی می‌گوییم IPTV‌ دسترسی ما به آن از طریق اینترنت معمولی است و دیگر اساسا تفاوت زیادی بین OTT و IPTV وجود ندارد.

افزایش محبوبیت IPTV و بازار بزرگ آن

محبوبیت IPTV در سال‌های اخیر افزایش بسیار زیادی داشته و این افزایش محبوبیت دلایل زیادی دارد.

در سال‌های اخیر سرعت و کیفیت اینترنت روز به روز بهتر شده است و این امکان را به همه داده است که هر جایی باشند به اینترنت با کیفیت بالا دسترسی داشته باشند. از طرفی ارائه‌دهندگان محتوا سعی کرده‌اند از این موقعیت برای پخش هرچه بهتر محتوا با روش‌های جدیدتر استفاده کنند.

بر اساس تحلیل‌ها ارزش بازار جهانی IPTV در سال 2019 حدود 40 میلیارد دلار بود و پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد نرخ رشد ترکیبی سالانه این بازار از سال 2020 تا 2027 حدود 7.1 درصد خواهد بود.

اما این محبوبیت از چه چیزی ناشی می‌شود؟ اولا مصرف محتوا در بالاترین سطح تاریخی خودش است. از طرفی ارائه‌دهندگان خدمات توانسته‌اند قیمت‌های خود را کاهش دهند و به این ترتیب کاربران آن‌ها افزایش پیدا کرده است.

از سویی دیگر IPTV به شرکت‌های مخابراتی اجازه داده است که بدون صرف هزینه‌های بالا روی زیرساخت‌ها امکانات جدیدی را به مشتریانشان ارائه دهند.

به خاطر تمام این دلایل است که امروزه تماشای تلویزیون از هر زمان دیگری راحت‌تر شده است. و چون مردم هر چیزی که راحت باشد را بیشتر دوست دارند، IPTV هم تا زمانی که بتواند این راحتی را به مردم ارائه دهد به رشد خود ادامه خواهد داد.

جمع بندی

در این مقاله فهمیدیم که IPTV چیست و در دنیای امروز چه کاربردی دارد و با چه رابطه‌ای با تلویزیون سنتی دارد. در ادامه هم با نحوه‌ی کار IPTV آشنا شدیم و دیدیم که پخش‌کننده‌های محتوا برای پخش IPTV باید چه کارهایی انجام دهند. در  قسمت بعد هم راهنمایی‌هایی برای خرید IPTV به شما ارائه کردیم که بهتر است از قبل از خرید به آن‌ها دقت کنید.