نرخ نوسازی تصویر یا رفرش ریت تلویزیون چیست؟ + اهمیت

رفرش ریت یا نرخ نوسازی تصویر یکی از مهم‌ترین مشخصات هر مانیتور و تلویزیون است؛ ویژگی‌ای که خریداران دقیقاً می‌خواهند بدانند چه معنایی دارد و چرا هنگام انتخاب یک نمایشگر باید به آن توجه کنند. اگر می‌خواهید با مفهوم و اهمیت نرخ تازه‌سازی تصویر (رفرش ریت: Refresh Rate) و تأثیر آن بر کیفیت نمایشگر آشنا شوید، این مطلب از «مقالات مربوط به تکنولوژی مجله نت‌باکس» برای شماست.

رفرش ریت چیست؟ Refresh Rate  

اگر می‌خواهید بدانید رفرش ریت چیست، ابتدا باید معنای خود کلمه‌ی رفرش یعنی چه. Refresh به معنی «تازه‌سازی» است و وقتی در کنار کلمه‌ی Rate قرار می‌گیرد، مفهوم “نرخ تازه‌سازی” پیدا می‌کند.

رفرش ریت یا همان نرخ نوسازی تصویر تعیین می‌کند که صفحه‌نمایش چند بار در هر ثانیه تصویر را بازسازی می‌کند و چقدر می‌تواند حرکات سریع را طبیعی و بدون لرزش نشان دهد. به زبان ساده‌تر، رفرش ریت تعداد دفعاتی است که نمایشگر در یک ثانیه، تصویر جدید تولید می‌کند.

از میان عوامل موثر بر کیفیت تصویر تلویزیون، رفرش ریت یا نرخ نوسازی تصویر، یکی از اصلی‌ترین مشخصات فنی آن محسوب می‌شود. واحد اندازه‌گیری این ویژگی هرتز (Hz) است و معمولاً با عددهایی مانند 60Hz یا 120Hz معرفی می‌شود و همانطور که گفته شد نشان می‌دهد که صفحۀ نمایش در هر ثانیه چند بار می‌تواند تصویر را به‌روزرسانی کند. حال به این سوال پاسخ دهیم که: «چرا توجه به رفرش ریت در تلویزیون‌ها و نمایشگرها مهم است؟».

اهمیت رفرش ریت برای تلویزیون و مانیتور چیست؟ 

تصور کنید در حال تماشای یک مسابقۀ فوتبال یا یک صحنۀ اکشن سریع در تلویزیون هستید؛ اگر رفرش ریت پایین باشد، ممکن است لرزش تصویر، کشیدگی، یا حالتی شبیه پرش در حرکات مشاهده کنید. این همان پدیده‌ای است که با نام Motion Blur یا تاری حرکت شناخته می‌شود. اما زمانی که تلویزیون نرخ نوسازی بالاتری داشته باشد، این مشکل به‌طور چشم‌گیری کاهش پیدا می‌کند و حرکات سریع، از توپ فوتبال گرفته تا تعقیب‌وگریزهای سینمایی، با جزئیات بیشتر، وضوح بالاتر و کاملاً روان نمایش داده می‌شوند.

پیشنهاد مقاله: راهنمای تماشای آنلاین فوتبال روی هر تلویزیونی

در نتیجه هرچه این عدد بیشتر باشد، در هر لحظه تصاویر بیشتری نمایش داده می‌شوند و حرکت‌ها نرم‌تر، روان‌تر و طبیعی‌تر به نظر می‌آیند. به همین دلیل هنگام اسکرول کردن صفحات وب، تماشای فیلم یا بازی‌ کردن، نمایشگرهایی با رفرش ریت بالاتر تجربۀ بصری لذت‌بخش‌تری ارائه می‌دهند.
برای مثال: 

• 60Hz: یعنی نمایشگر در هر ثانیه 60 بار تغییر می‌کند.
• 120Hz: یعنی نمایشگر در هر ثانیه 120 بار تغییر می‌کند.

بیشتر نمایشگرهای معمولی حداقل 60 هرتز هستند، اما در بازار می‌توانید مانیتورها و تلویزیون‌هایی با رفرش ریت‌های بسیار بالاتر مانند 120Hz ،144Hz ،240Hz هم پیدا کنید؛ که معمولاً برای بازی‌های ویدئویی و کاربردهای حرفه‌ای طراحی شده‌اند. البته این نکته را در نظر داشته باشید که ممکن است نرخ تازه‌سازی یک تلویزیون یا مانیتور کاملا واقعی در مشخصات آن ذکر نشود. به طور مثال بر اساس تجربه کاربران تلویزیون‌های ایرانی 120 هرتز چندان در ادعای 120 هرتزی رفرش ریت تلویزیون‌های خود موفق عمل نکرده‌اند.

تاثیرگذاری رفرش ریت در کیفیت تصویر تلویزیون و سایر نمایشگرها در چند بخش اصلی نمایان می‌شود که در ادامه هر یک را بررسی می‌کنیم.

کاهش تاری حرکت (Motion Blur) و افزایش وضوح تصویر

در مسابقات ورزشی، بازی‌ها و فیلم‌های اکشن پرتحرک که تصاویر حرکات زیادی دارند؛ در صورتی که تلویزیون رفرش ریت پایین و نامناسبی داشته باشد، چشم شما مجبور است این لرزش‌ها را جبران کند و پس از مدتی احساس می‌کنید که تصویر تار است. تلویزیون‌هایی با رفرش ریت 120Hz و بالاتر این حرکات سریع را بهتر و با وضوح بیشتری نمایش می‌دهند و حس واقعی‌تری از صحنه‌های ورزشی و فیلم و بازی‌ها را ارائه می‌کنند. 

بهبود کیفیت بازی برای گیمرها

اگر از کنسول‌هایی مانند PS5 یا Xbox Series X استفاده می‌کنید، نرخ نوسازی بالا اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. چرا؟ زیرا بازی‌ها معمولاً صحنه‌های سریع، حرکات زیاد و واکنش‌های سریع دارند. زمانی که رفرش ریت نمایشگر بالاتر باشد، این حرکات سریع‌تر و روان‌تر نمایش داده می‌شوند. تصور کنید که در حین بازی تصویر تار شود یا گیر کند و یا با بریده‌-بریده شدن لذت بازی را از شما بگیرد! 

بنابراین؛ اگر کنسول یا کارت گرافیک بتواند به عنوان مثال 120 فریم در ثانیه تولید کند، نمایشگر هم باید توانایی به‌روزرسانی فریم‌ها را داشته باشد تا همه فریم‌ها هماهنگ نشان داده شوند و کیفیت بازی پایین نیاید.

راحتی بیشتر چشم و کاهش خستگی

تصاویر روان کمتر باعث خستگی چشم می‌شوند. صفحۀ نمایش‌هایی که دائما پرش دارند یا تصویر را ناهماهنگ نمایش می‌دهند، می‌توانند باعث فشار روی چشم شوند؛ خصوصاً در تماشاهای طولانی‌مدت.

تفاوت رفرش ریت و فریم ریت چیست؟ Refresh Rate & Frame Rate

ممکن است شما هم مانند برخی افراد، این دو ویژگی را با هم اشتباه بگیرید. پس بهتر است بدانیم که:

فریم‌ریت (Frame Rate) در واقع تعداد فریم‌هایی هست که یک منبع (مانند کارت گرافیک در بازی‌ها و یا دوربین فیلم‌برداری در فیلم‌ها) در هر ثانیه تولید می‌کند و برحسب یکای fps اندازه‌گیری می‌شود.

اما رفرش‌ریت (Refresh Rate) تعداد دفعاتی است که یک نمایشگر (مانند تلویزیون) در هر ثانیه تصویر را به‌روزرسانی می‌کند.

نکته مهم: Frame Rate مربوط به محتوا است، اما Refresh Rate مربوط به خود نمایشگر. در بازی‌ها فریم‌ها ثابت و از پیش تعیین شده نیستند. در نتیجه کارت گرافیک در حین بازی به تولید فریم‌ها می‌پردازد. اگر بازی‌ها سنگین باشند و کارت گرافیک نتواند فریم ریت را بالا نگه دارد دهد لازم است که فناوری وجود داشته باشد تا فریم ریت و رفرش ریت خود نمایشگر را با یکدیگر  هماهنگ کند. از این جهت وجود قابلیت VRR در تلویزیون‌های گیمینگ ضروری است. اما از آنجایی که فریم ریت فیلم‌ها عددی ثابت است در صورتی که رفرش ریت نمایشگر نیز کافی باشد، به راحتی با آن هماهنگ می‌شود و مشکلی در پخش ایجاد نمی‌شود.

قابلیت همگام‌سازی پویا (VRR/Variable Refresh Rate)

 همانطور که گفتیم در زمان انجام بازی‌های سنگین یا پخش فیلم و سریال‌های پرتحرک ممکن است فریم ریت و رفرش ریت  در هماهنگی لازم نباشند. درنتیجه تصویر دچار لگ یا پارگی (Screen Tearing) شود. در این زمان اگر تلویزیون به فناوری Variable Refresh Rate مجهز باشد، با نوسان دادن رفرش ریت به ایجاد هماهنگی کمک می‌کند تا کیفیت تصویر بسیار بهتر و روان‌تر به نظر برسد. فناوری هماهنگی فریم با نام‌های دیگری نیز از جمله G-Sync یا FreeSync شناخته می‌شوند.

رفرش ریت در اندروید باکس‌ها

همانطور که گفته شد رفرش ریت مربوط به دستگاه تلویزیون است و نه دستگاه‌های جانبی مانند اندروید باکس‌ها. از این رو، اگر از اندروید باکس برای اندرویدی کردن تلویزیون استفاده می‌کنید باید بدانید که اندروید باکس‌ها تغییری در فریم ریت محتوای ویدیویی ایجاد نمی‌کنند و تنها رابط میان محتوا و تلویزیون هستند. تنها نکته مهم این است که اندروید باکس از حداکثر فریم ریت  یک ویدیو برای مثال 60fps پشتیبانی کند تا کیفیت اصلی محتوا به تلویزیون انتقال یابد. در آخر نیز تلویزیون با توجه به قابلیت‌هایی که دارد رفرش ریت محتوا را تنظیم می‌کند.

چنانچه برای تماشای فیلم و سریال روی تلویزیون از اندروید باکس های نت‌باکس استفاده می‌کنید باید بگوییم که پردازنده این دستگاه در دو «شاین اس» و «موبو ادیشن» قابلیت پردازش تصویر تا 6K@30fps و 4K@60fps را دارد و از فرمت‌های ویدیویی گوناگون ویدیویی پشتیبانی می‌کند که برای تماشای انواع فیلم و سریال با فریم ریت‌های موجود کافی است. در نتیجه نگرانی از این جهت برای کاربران اندرویدباکس‌های نت باکس وجود نخواهند داشت.

حداکثر نرخ نوسازی چیست؟ 

بالاترین رفرش ریت یا حداکثر نرخ نوسازی را می‌تواند به مانیتورهای باکیفیتی مانند مانیتور 27 اینچ برند ایسوس مدل ROG Swift OLED PG27AQWP-W اختصاص داد. این مانیتور قادر است با قابلیت Dual-Mode نرخ نوسازی را تا 720 هرتز ارائه کند که برای تجربه گیمینگ حرفه‌ای بی‌نظیر است. این ویژگی در سایر دستگاه‌های دیگر مانند تلویزیون‌ها نیز دارای نرخ حداکثری است. به طور معمول تلویزیون‌ها تا 144 هرتز واقعی را پوشش می‌دهند. حتی اگر در مشخصات‌شان ارقام بالاتری ذکر شود!

تنظیم رفرش ریت تلویزیون

بسیاری از تلویزیون‌های امروزی به شما اجازه می‌دهند نرخ نوسازی تصویر را متناسب با نوع محتوا تنظیم کنید. این قابلیت باعث می‌شود که تصویری روان‌تر و هماهنگ‌تر دریافت کنید. معمولاً تنظیمات مربوط به رفرش ریت را می‌توان در بخش‌های زیر پیدا کرد:

• تنظیمات تصویر (Picture Settings)
• حالت تصویر یا Picture Mode
• بخش Motion / MEMC / TruMotion / MotionFlow (بسته به برند تلویزیون)

پس اگر می‌خواهید بهترین نتیجه را بگیرید، بهتر است به تنظیمات سر بزنید و از طریق تنظیم تصویر تلویزیون، حالت‌های مختلفِ مربوط به حرکت را بررسی کنید. با امتحان کردن گزینه‌هایی مثل Motion Smooth یا Clear Motion می‌توانید حالتی را پیدا کنید که بیشترین هماهنگی را با نوع محتوای در حال نمایش و سلیقۀ شخصی شما دارد. برخی کاربران حالت‌های بسیار روان را ترجیح می‌دهند، در حالی که عده‌ای تصویر طبیعی‌تر و بدون افکت‌های اضافی را مناسب‌تر می‌دانند.

انواع رفرش ریت در برند‌های مختلف تلویزیون‌ 

تلویزیون‌ها بسته به برند و مدل، از فناوری‌ها و سرعت‌های متفاوتی در نوسازی تصویر استفاده می‌کنند. هر شرکت، با پردازشگر تصویر اختصاصی خود، تلاش می‌کند تجربه‌ای روان‌تر، با جزئیات دقیق‌تر و کمترین میزان تاری حرکتی ارائه دهد. به همین دلیل ممکن است دو تلویزیون با رفرش ریت یکسان، کیفیت نمایش متفاوتی داشته باشند.

در ادامه نگاهی می‌اندازیم به عملکرد برندهای مختلف در زمینۀ ارائه تلویزیون‌های 60 هرتز و 120 هرتز و اینکه کدام مدل‌ها انتخاب مناسبی برای کاربران هستند.

تلویزیون‌های سونی با رفرش ریت بالا

سونی یکی از برندهایی است که همیشه در زمینۀ پردازش تصویر، عملکرد برجسته‌ای داشته است. بسیاری از مدل‌های میان‌رده و بالارده تلویزیون سونی به رفرش ریت واقعی 120Hz مجهز هستند و حتی در مدل‌هایی که پنل 60Hz دارند، به لطف موتور پردازش تصویر قدرتمند آن‌ها، حرکت‌ها روان‌تر و نرم‌تر نمایش داده می‌شوند.

مزایای رفرش ریت بالای تلویزیون‌های سونی:

• نمایش دقیق حرکت و کاهش تاری
• حذف لرزش و پرش فریم‌ها
• سازگاری عالی با کنسول‌های نسل جدید به‌ویژه PS5

تلویزیون‌های 120 هرتز شیائومی

شیائومی طی سال‌های اخیر وارد رقابت جدی نمایشگرهای حرفه‌ای شده و چندین مدل اقتصادی و میان‌رده با پنل 120Hz واقعی ارائه داده است. این تلویزیون‌ها به‌خصوص برای گیمرها و علاقه‌مندان به فیلم‌های پرتحرک، ارزش خرید بالایی دارند.

مدل‌های جدیدتر تلویزیون شیائومی به MEMC هوشمند مجهز هستند؛ قابلیتی که حتی محتواهای 24 یا 30 فریم را نیز با روانی بیشتری نمایش می‌دهد و تجربۀ تماشای بهتری رقم می‌زند. MEMC مخفف Motion Estimation Motion Compensation است. این فناوری با تحلیل حرکت، فریم‌های جدیدی بین فریم‌های اصلی ویدئو تولید می‌کند تا حرکت‌ها روان‌تر دیده شوند.

پیشنهاد می‌کنیم برای آشنایی بهتر، مقاله MEMC چیست؟ را هم بخوانید.

تلویزیون‌های 120Hz ایکس ویژن

ایکس ویژن نیز در سری‌های جدید خود تلویزیون‌هایی با نرخ نوسازی 120 هرتز عرضه کرده است. اگر به‌دنبال یک تلویزیون 120 هرتز ایرانی 55 اینچ باشید که هم اندازه و هم قیمت مناسب داشته باشد، تلویزیون ایکس ویژن با رفرش ریت 120 هرتز می‌تواند یکی از گزینه‌های انتخابی موجود در بازار داخلی باشد. اما دقت داشته باشید که تلویزیون 120 هرتز ایکس ویژن و یا دیگر تلویزیون‌های 120 هرتز ایرانی ممکن است نرخ تازه‌سازی واقعی 120 هرتز را ارائه ندهند. از این رو خرید این تلویزیون‌ها برای تجربه گیمینگ را پیشنهاد نمی‌کنیم. برای شناخت بهتر ویژگی‌های یک تلویزیون گیمینگ خوب می‌توانید مطلب: «تلویزیون گیمینگ چیست؟ نکات مهم خرید» را مطالعه کنید.

انتخاب رفرش ریت مناسب برای شما

انتخاب بین رفرش ریت‌های مختلف، تا حد زیادی به نوع استفادۀ شما از تلویزیون بستگی دارد. اگر می‌خواهید فیلم‌های اکشن، مسابقات ورزشی و به‌خصوص گیمینگ نسل جدید، تلویزیون‌های 120 هرتز بهترین عملکرد و بالاترین کیفیت حرکت را ارائه می‌دهند.

انتخاب رفرش ریت مناسب در تلویزیون یا مانیتور مستقیما به نوع استفاده شما بستگی دارد. اگر هدف شما گیمینگ حرفه‌ای است، توصیه می‌شود که تلویزیون یا مانیتور دارای رفرش ریت حداقلی 120 هرتز باشد. البته  هرچه این عدد بالاتر باشد، طبیعتاً تجربه بازی نیز روان‌تر و بهتر خواهد بود. اما اگر هدف شما صرفاً تماشای فیلم و سریال است، مطالعه مطلب «بهترین تلویزیون برای تماشای آنلاین فیلم و سریال» می‌تواند در انتخاب تلویزیون مناسب برای شما مفید باشد.»

نکته: اگر به دنبال خرید تلویزیون 90 هرتز هستید، باید بدانید که تلویزیون‌ها با نرخ نوسازی60Hz ، 120Hz ،144Hzو بالاتر عرضه می‌شوند. اما با این حال مانیتور‌های 90 هرتزی وجود دارند که برای استفاده‌های معمولی، اداری و وب‌گردی کاربردی هستند که در صورت لزوم می‌توانید یکی از آن‌ها را تهیه کنید.

تلویزیون 120Hz و کیفیت 4K

اگر به دنبال تلویزیونی هستید که هم وضوح واقعی 4K داشته باشد و هم از رفرش ریت 120Hz واقعی پشتیبانی کند، باید به سراغ مدل‌های میان‌رده و بالارده بروید. ترکیب 4K و 120Hz باعث می‌شود هم جزئیات تصویر، فوق‌العاده دقیق باشند و هم حرکت‌ها با بیشترین میزان نرمی نمایش داده شوند.
این نوع تلویزیون‌ها برای کاربرانی که عاشق فیلم‌های اکشن، مسابقات ورزشی و گیمینگ نسل جدید هستند، بهترین تجربۀ ممکن را فراهم می‌کنند. چنانچه قصد خرید تلویزیون دارید در مطلب :«راهنمای خرید تلویزیون مناسب» به شما کمک کرده‌ایم تا بهترین انتخاب را داشته باشید. 

جمع‌بندی

رفرش ریت، یکی از مهم‌ترین معیارها در انتخاب تلویزیون است که تأثیر مستقیم روی نرمی و طبیعی بودن حرکت‌ها، وضوح جزئیات و کیفیت تجربۀ تماشای فیلم، سریال، مسابقات ورزشی و بازی‌های ویدئویی دارد. اما برای اینکه از تمام ظرفیت تلویزیون، از جمله رفرش ریت بالا، کیفیت واقعی 4K و پردازش تصویر قدرتمند بهره ببرید، توجه به محتوا نیز ضروری است. حتی بهترین تلویزیون هم بدون منبع محتوای با کیفیت، نمی‌تواند تجربۀ ایده‌آل ارائه دهد.